Για την ημέρα ποίησης..
Για την ημέρα ποίησης-Αφιέρωμα με τη ματιά σύγχρονων Ελλήνων ποιητών (Εν όψει της ημέρας ποίησης,εξηγούν τους λόγους για τους οποίους γράφουν) ...
Επιμέλεια:Χαριτίνη Μαλισσόβα
Ημέρα ποίησης η 21η Μαρτίου και για όσους έχουμε στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος μια ιδιαίτερη αδυναμία, η μέρα αυτή δεν αποτελεί παρά μια αφορμή για να εκφράσουμε την αγάπη μας γι αυτή και να συμπαρασύρουμε και άλλους στη χαρά της αναγνωστικής απόλαυσης των ποιημάτων.
Αν για πολλούς η ποίηση είναι τα βρεγμένα χαρτομάντιλα,τα δακρυσμένα μάτια ή η ακατάσχετη και ακατάληπτη ριμαδολογία πλανώνται πλάνην οικτράν και το μόνο που αποδεικνύουν είναι η έλλειψη ποιητικής νοημοσύνης..
Οι ποιητές χτίζουν τα ποιήματά τους λέξη λέξη,γνωρίζουν και χειρίζονται πολύ καλά τη γλώσσα,έχουν μελετήσει και σβήνουν πολλά περισσότερα από όσα έχουν κρατήσει ώσπου να φτάσουν τα ποιήματά τους στα χέρια των αναγνωστών.
Η ευκολία της διάδοσης της πληροφορίας μέσω του διαδικτύου ανέδειξε και πολλούς αυτο-χρηζόμενους ποιητές.Αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα,όμως όσοι αγαπούν την ποίηση,μπορούν να ψάξουν,να μάθουν και τελικά να ξεχωρίσουν ό,τι αξίζει.
Αν με ρωτήσει κάποιος γιατί διαβάζω ποίηση θα απαντούσα:"Επειδή εκπλήσσομαι με την οικονομία του λόγου,τα συμπυκνωμένα νοήματα και την έκφραση μέσα σε λίγες γραμμές όσων μέσω της πεζογραφίας θα εκφράζονταν σε πολλές σελίδες."
Οι σημερινοί καλεσμένοι της στήλης , ποιητές που πρόσφατα κυκλοφόρησαν οι ποιητικές τους συλλογές(τη γραφή των οποίων και αγαπώ ιδιαίτερα),εξηγούν με το δικό τους τρόπο ο καθένας γιατί γράφουν ποίηση αλλά και ποιοι είναι οι δικοί τους αγαπημένοι ποιητές…
Ένα ποίημα γραμμένο για την ημέρα της ποίησης,αλλά και μια νέα ανθολογία με όλους τους Έλληνες ποιητές ολοκληρώνει το αφιέρωμα στο αγαπημένο λογοτεχνικό είδος.
"Γιατί γράφω ποίηση",εκδ. Άγρα,2015
Ο Χάρης Βλαβιανός σε 62 κατηγορηματικές και ολιγόλεξες απαντήσεις,εξηγεί τους λόγους για τους οποίους γράφει ποίηση.Αναφέρω ενδεικτικά:
Επειδή ο γιος μου όταν ήταν πέντε χρονών μου είπε: «μη σβήνεις το φως, φοβάμαι· ακούω το σκοτάδι».
Επειδή η κόρη μου την πρώτη φορά που έβαλε ένα κοχύλι στο αυτί της με ρώτησε: «σε ποιον μιλάει η θάλασσα;».
Επειδή κάποιοι ποιητές (Ρεμπώ, Καρυωτάκης, Μπέρρυμαν) με κάνουν ν’ απολογούμαι για αδικήματα που δεν έχω διαπράξει.
Επειδή μένω έκθαμβος μπρος στην αιώνια παρθενικότητα των λέξεων. Επειδή όταν διαβάζω Εμπειρίκο γελάω μέχρι δακρύων.
Επειδή, όπως λέει ο κάμμινγκς, «τα φιλιά είναι καλύτερη μοίρα απ’ τη σοφία».
Επειδή όλες οι γυναίκες δεν είναι η Ελένη,όμως όλες κρύβουν μιαν Ελένη στην καρδιά τους.
Επειδή το μόνο αληθινό κι ανθεκτικό σχόλιο σ’ ένα ποίημα είναι ένα άλλο ποίημα.
Επειδή όταν βρέχει δεν παίρνω ποτέ ομπρέλα.
Επειδή η ζωή μου είναι ένα ημιτελές ποίημα, γεμάτο λάθη και παραλείψεις, που μάταια προσπαθώ να ολοκληρώσω.
Οι απαντήσεις στο ερώτημα «Γιατί γράφω ποίηση» αντλούνται ισομερώς από την ίδια την ποίηση, από τον βαθιά εδραιωμένο δεσμό του Βλαβιανού με την ποιητική τέχνη, την ελληνική και την ξένη (τον Σολωμό, τον Σικελιανό, τον Μαλλαρμέ, τον Γέητς, τον Γουίλλιαμς, τον Σαίξπηρ, την Ντίκινσον, τον Αναγνωστάκη, τον Πάουντ, τον Έλιοτ, τον Ελύτη, τον Στήβενς, τον Άσμπερυ, τον Εμπειρίκο, τον Ώντεν κ.α.), και από τη ζωή του (από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τη σχέση με τα δικά του παιδιά), αξεδιάλυτα συνδεδεμένη με την ποίηση.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
"Τι κοιτάζει στ" αλήθεια ο ποιητής;",εκδ.Πόλις,2016
Γράφω ποιήματα για να δώσω διάρκεια στη στιγμή και να φωτίσω την ποίηση που κρύβεται μέσα στα δευτερόλεπτα.Γράφω ποιήματα γ
Όταν γράφω ποιήματα είμαι εκείνος που σουλατσάρει στους δρόμους μιας αφανέρωτης χώρας και θαυμάζει τα άγνωστα λουλούδια στα μπαλκόνια, τις παράξενες επιγραφές στα μαγαζιά, τον ήχο της ξένης γλώσσας στα αυτιά του. Είμαι εκείνος πουθαμπώνεται από τη λάμψη των γυναικών που συναντάει κάθε μέρα. Είμαι εκείνος που βλέπει τουλίπες να ανθίζουνε στο σώμα της γυναίκας που κρατάει μες στα χέρια του. Κι ύστερα τα διηγείται όλα αυτά.
Δικοί μου αγαπημένοι ποιητές, αυτό τον καιρό, είναι όσοι στην ποίησή τους διασώζουν το χιούμορ, είτε ως δύναμη αμφισβήτησης και διασάλευσης της τάξης είτε ως καταφύγιο από την αγωνία της ύπαρξης και την οδύνη της πραγματικότητας: ο Κώστας Καρυωτάκης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Νικόλαος Κάλας, ο Ε. Χ. Γονατάς, ο Νίκος Καρούζος, η Κική Δημουλά, ο ΓιάννηςΚοντός, ο Μίμης Σουλιώτης, ο Ηλίας Λάγιος, ο Σάκης Σερέφας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΥΚΑΣ
ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ
"23 μέρες",εκδ.Γαβριηλίδης,2015
Φοβούμαι ότι προσπαθώντας να εξηγήσω ή να περιγράψω γιατί γράφω ποίηση ,αφενός μεν θα φανώ γραφική,αφετέρου δεν θα μπορέσω να συγκεντρώσω και να καταθέσω όλα τα απαραίτητα στοιχεία που απαιτούνται για αυτό το σκοπό.Πάντα μοιραία κάτι θα μου διαφεύγει-και τούτο είναι απολύτως φυσικό.Θυμάμαι που με ρώτησαν ξανά και είχα πει ότι η ποίησή μου είναι μια προσπάθεια για διαύγεια και καθαρότητα ,μια προσπάθεια να βάλω σε τάξη την άκρως χαοτική μου προσωπικότητα.Εμπεριέχει αλήθεια και ουσία αυτή η δήλωση.Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.Θα το θέσω αλλιώς:το να γράφω ποίηση είναι μια πράξη βαθιά συνδεδεμένη με την ύπαρξή μου, με την ίδια μου την ψυχή.'Ισως'' ποθώ να γνωρίσω τις αισθήσεις που μου λείπουν''.Ποθώ.Αυτό είναι πάντα το κατάλληλο ρήμα για να μιλήσουμε για ποίηση.Πολλοί είναι αγαπημένοι ποιητές:Από έλληνες ,ο Καβάφης,ο Λειβαδίτης,ο Σεφέρης ,η Ρουκ,από ξένους o Tσέσλαβ Μίλοζ,η Κάρολ Ανν Νταφυ,ο Ντέρεκ Γουόλκοτ,ο Τεντ Χιουζ ,των οποίων ποιήματα έχω μεταφράσει στα ελληνικά.Πιο επισταμένα τα τελευταία τρία χρόνια ασχολούμαι με τον Μάρκ Στραντ .Μεταφράσεις μου των ποιημάτων του δημοσιευτεί σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά.Παράλληλα προχωράει και το δοκίμιό μου για το έργο του Χάρη Βλαβιανού,αποσπάσματα του οποίου επίσης έχουν δημοσιευθεί.
Γράφουμε ποίηση έχοντας κάποιο δαίμονα, δεν εξηγείται διαφορετικά. Άλλωστε κάθε συστηματική ασχολία, αν δεν είναι ρουτίνα, έχει δαίμονα. Ο δικός μου είναι επικοινωνιακός - συναλλακτικός
Καμιά φορά, οι δονήσεις παρα-πυκνώνουν και το ποίημά μου σηκώνεται στις άκρες των ποδιών του – δεν το χωρά ο τόπος. Τότε γίνεται ένα είδος διαφορετικό, πολύ κοντά στο μουσικό θέατρο.
Πολλοί και εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους είναι οι αγαπημένοι μου ποιητές και ποιήτριες. Μεγάλο μέρος της ζωής μου το περνώ με Ρίλκε, Χαίλντερλιν και Τσέλ
Ημέρα Ποίησης
Ποίημα,Του Ηλία Καλλέ
Η Ποίηση είναι η αύρα του ουρανού, της θάλασσας ο κυματισμός, η θαλπωρή της ηλιαχτίδας.
Είναι ο χτύπος της καρδιάς, η μουσική αρμονία, το πηλάλημα της σκέψης, ο στοχασμός της ζωής.
Είναι το ακούραστο Άτι, που σε κρατά στη ράχη του σε μια περιήγηση, μέρα και νύχτα, που σε πάει σε ποτίστρες μυστικές, που εκείνο μόνο ξέρει.
Είναι το γάργαρο νερό, που βάζεις στο παγούρι σου και το δίνεις να πιουν και άλλοι.
Είναι η νηφαλιότητα σαν η μέθη κοπάσει.
Είναι η τρικυμία που, σαν περνά, σε κερνάει με το ποτήρι της γαλήνης.
Είναι υφάδι και στημόνι στο κρουστό πανί της ζωής.
Είναι δύναμη εσωτερική, που ζητά ελευθερία.
Είναι το αίμα της καρδιάς, που, με παλμική και ρυθμική ροή, διαρρέει αρτηρίες και φλέβες, για να ποτίσει όλα τα κύτταρα.
Είναι απέραντο λιβάδι με λογής-λογής λουλούδια.
Είναι κλειδαριά της ψυχής και της σκέψης, που ζητάει εναγώνια το ξεκλείδωμα.
Είναι η σπίθα που γίνεται φωτιά και θαλπωρή σκορπάει.
Είναι τα κλειστά βλέφαρα στην αγκαλιά του έρωτα, το πέταγμα του περιστεριού στης οικουμένης τα πέρατα κρατώντας κλαδί ειρήνης.
Είναι ο καημός και η προσευχή της μάνας για το ξενιτεμένο παιδί της.
Είναι σκαρί μισόπλευρα γερμένο στο μάτι του κυκλώνα.
Είναι ‘’οι ανθρωπιστικές βόμβες’’ και το προγκισμένο ανθρώπινο κοπάδι.
Είναι το ασίγαστο ποτάμι, που συνεχώς εκβάλλει στη θάλασσα.
Είναι η συμπαντική αρμονία, η περισκοπική ματιά του Θεού, που σου φωτίζει το δρόμο, που σκορπάει το σκοτάδι και όλα γίνονται φωτερά.
Είναι το χθες, το σήμερα και το αύριο.
Η ελληνική ποίηση στον εικοστό αιώνα:
Επίτομη ανθολογία
"Και με τον ήχον των για μια στιγμή επιστρέφουν…"
Επιμελητής: Ευριπίδης Γαραντούδης
Επιμελητής: Δώρα Μέντη
Εκδόσεις: Gutenberg,2016.
Η επίτομη και χρηστική αυτή ανθολογία επιχειρεί να συνθέσει μια αντιπροσωπευτική εικόνα της ελληνικής ποίησης στη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Διαρθρώνεται σε τέσσερα μέρη, έχει ιστορική διάταξη και συνοδεύεται από κατατοπιστικά εισαγωγικά δοκίμια: "Ποιητές των αρχών του 20ού αιώνα", "Μοντέρνοι και σύγχρονοι ποιητές, "Μεταπολεμικοί ποιητές", "Ποιητές της μεταπολίτευσης". Αναδεικνύεται έτσι η συνύπαρξη της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης, των ελασσόνων και των μειζόνων ποιητών, των επικαιρικών και των καταξιωμένων έργων του κανόνα. Η ανθολογία επανασυνδέει κυρίως τους παλαιότερους με ιδανικές φωνές, κι αγαπημένες, φωνές συντροφικές με τους συμβολισμούς, τα αισθήματα, τις ζωηρές εικόνες τους. Φιλοδοξεί να μεταφέρει τον ήχο τους στους μελλοντικούς αναγνώστες του 21ου αιώνα, σε εκείνους που θα ξεφυλλίσουν με τη γνώριμη βιασύνη τις σελίδες της, θα δουν τυχαία κάτι που θα τους αγγίξει και θα επανέλθουν για να ψάξουν πιο προσεκτικά, να βρουν τα "αγαπημένα" τους. Η ανθολογία, σαν μια δέσμη από τριαντάφυλλα, προσφέρεται τόσο στους ειδικούς όσο και στους ερασιτέχνες, με την ευχή να απολαύσουν την ανάγνωση, κρατώντας, με πραγματική συγκίνηση στα χέρια τους δώρο ασημένιο ποίημα.