Όταν πέφτει η ταχύτητα, κορυφώνεται η σοφία - Επιστήμονες αποθεώνουν τη μέση ηλικία
Καθώς η νεότητα απομακρύνεται όλο και περισσότερο, ίσως αρχίσετε να φοβάστε το γήρας. Ωστόσο, οι επιστήμονες βλέπουν στη μέση ηλικία μια εκτίναξη νοητικών δυνατοτήτων.
Ίσως έχει έρθει η ώρα να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε τη μέση ηλικία ως αντίστροφη μέτρηση και να αρχίσουμε να την αναγνωρίζουμε ως… κορύφωση. Μπορεί να ακούγεται αιρετική θέση, αλλά φέρει επιστημονική βούλα δια στόματος του Ζυλ Τζίγκνακ αν. καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας μετά τη δημοσίευση νέας έρευνας.
Μέχρι σήμερα πολλές έρευνες έδειχναν ότι οι πρωτογενείς νοητικές ικανότητες -δηλαδή η ικανότητα να συλλογιζόμαστε, να θυμόμαστε και να επεξεργαζόμαστε γρήγορα πληροφορίες- τείνουν να αρχίζουν να φθίνουν από τα μέσα των 20 και μετά.
Σύμφωνα, όμως με έρευνα του Τζίγκνακ και συναδέλφου του που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Intelligence, οι άνθρωποι μεταξύ 55 και 60 ετών μπορεί να είναι στα καλύτερά τους για σύνθετη επίλυση προβλημάτων και για ηγετικούς ρόλους στην εργασία.
Κορυφώσεις αργότερα στη ζωή
Ειδικότερα, στη μελέτη τους οι επιστήμονες εστίασαν σε καλά εδραιωμένα ψυχολογικά χαρακτηριστικά πέρα από την ικανότητα συλλογισμού, τα οποία μπορούν να μετρηθούν με ακρίβεια και αντιπροσωπεύουν διαρκή γνωρίσματα και όχι προσωρινές καταστάσεις.
Αυτά τα κριτήρια είναι βασικές γνωστικές ικανότητες όπως ο συλλογισμός, το εύρος μνήμης, η ταχύτητα επεξεργασίας, η γνώση και η συναισθηματική νοημοσύνη. Περιλάμβαναν επίσης εξωστρέφεια, συναισθηματική σταθερότητα, ευσυνειδησία, δεκτικότητα στην εμπειρία και συνεργατικότητα.
Λιγότερο συζητημένες διαστάσεις, όπως ο ηθικός συλλογισμός, φαίνεται επίσης να κορυφώνονται στην ώριμη ενήλικη ζωή. Και η ικανότητα αντίστασης στις γνωστικές μεροληψίες —νοητικές «συντομεύσεις» που μπορούν να μας οδηγήσουν σε παράλογες ή λιγότερο ακριβείς αποφάσεις— μπορεί να συνεχίσει να βελτιώνεται μέχρι και στα 70 ή ακόμη και στα 80.
Έτσι συνδυάζοντας τις ηλικιακές τροχιές όλων των παραπάνω διαστάσεων διαπίστωσαν ότι η συνολική διανοητική λειτουργία κορυφωνόταν μεταξύ 55 και 60 ετών, πριν αρχίσει να υποχωρεί γύρω στα 65. Η υποχώρηση γινόταν πιο έντονη μετά τα 75, υποδηλώνοντας ότι οι μειώσεις στη λειτουργία αργότερα στη ζωή μπορούν να επιταχυνθούν από τη στιγμή που αρχίζουν.
Απαλλαγή από τις ηλικιακές παραδοχές
«Τα ευρήματά μας μπορεί να βοηθούν να εξηγηθεί γιατί πολλοί από τους πιο απαιτητικούς ηγετικούς ρόλους στις επιχειρήσεις, την πολιτική και τη δημόσια ζωή κατέχονται συχνά από ανθρώπους στα 50 και στις αρχές των 60» αναφέρει.
«Έτσι, ενώ αρκετές ικανότητες μειώνονται με την ηλικία, εξισορροπούνται από την ανάπτυξη άλλων σημαντικών γνωρισμάτων. Συνδυαστικά, αυτές οι δυνάμεις υποστηρίζουν καλύτερη κρίση και πιο μετρημένη λήψη αποφάσεων — ιδιότητες κρίσιμες στην κορυφή».
Παρά όμως αυτά τα ευρήματα, ο αν. καθηγητής σημειώνει ότι οι μεγαλύτεροι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην επανένταξη στην αγορά εργασίας μετά από απώλειες θέσεων.
Μπορεί για παράδειγμα, ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) να ορίζει ηλικία συνταξιοδότησης τα 65 για πιλότους διεθνών αερογραμμών, επειδή τέτοιες δουλειές απαιτούν υψηλά επίπεδα μνήμης και προσοχής, ωστόσο σύμφωνα με την έρευνα, οι εμπειρίες των ανθρώπων διαφέρουν.
«Η έρευνα έχει βρει ότι ενώ κάποιοι ενήλικες εμφανίζουν μειώσεις στην ταχύτητα συλλογισμού και μνήμης, άλλοι διατηρούν αυτές τις ικανότητες πολύ αργότερα στη ζωή» τονίζει ο Τζίγκνακ.
«Η ηλικία από μόνη της, λοιπόν, δεν καθορίζει τη συνολική γνωστική λειτουργία. Άρα οι αξιολογήσεις πρέπει να εστιάζουν στις πραγματικές ικανότητες και τα γνωρίσματα του ατόμου αντί σε ηλικιακές παραδοχές».
Συνολικά, αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για πιο ηλικιακά χωρίς αποκλεισμούς πρακτικές πρόσληψης και παραμονής, αναγνωρίζοντας ότι πολλοί άνθρωποι φέρνουν πολύτιμες δυνάμεις στην εργασία τους στη μέση ηλικία.
Κεντρική Φωτογραφία: Freepik