Έφυγε από τη ζωή η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα

Πέθανε σήμερα τα ξημερώματα, μετά από νοσηλεία δύο ημερών και σε ηλικία 83 ετών η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, επί δεκαετίες διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, ιστορικός τέχνης, αρχαιολόγος και καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Είχε διατελέσει και αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού-Παιδείας και Θρησκευμάτων στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του 2015. Σε δύο μέρες, είχε προγραμματίσει προτού νοσήσει ξαφνικά, να δώσει συνέντευξη Τύπου για έκθεση έργων του Παρθένη.

Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα γεννήθηκε στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης και παντρεύτηκε σε ηλικία 17 ετών με τον φιλόλογο Δημήτρη Πλάκα. Ο πατέρας της ήταν σιδηρουργός και το σπίτι ήταν στο ίδιο κτίσμα με το σιδεράδικο. Ο πατέρας  της είχε κλεφτεί με τη μητέρα της όταν ήταν δεκαέξι χρόνων – οι γονείς της δεν τον ήθελαν για γαμπρό. Η ίδια έβλεπε τον πατέρα της σαν τον Ήφαιστο, όπως είχε πει σε συνέντευξή της. Για τη μητέρα της, που την έχασε από καρκίνο, έλεγε πως ήταν ποιητική φύση.

Η Μαρίνα Πλάκα πήγε γυμνάσιο στο Ηράκλειο, επειδή στο χωριό δεν υπήρχε τριτάξιο. Όμως οι γονείς της ανησυχούσαν επειδή ήταν όμορφη και μπορεί “να έπαιρνε τον κακό δρόμο” εκεί στην μεγάλη πόλη, το Ηράκλειο. Οπότε την σταμάτησαν από το σχολείο και γύρισε στο χωριό. Εκεί γνώρισε τον τότε 26χρονο καθηγητή αρχαίων ελληνικών Δημήτρη Πλάκα που τον είχαν στείλει στο Αρκαλοχώρι με δυσμενή μετάθεση, επειδή ήταν αριστερός. Παντρεύτηκαν όταν εκείνη ήταν μόλις 17 ετών και στη συνέχεια σπούδασε, γιατί εκείνος την έπεισε να ξαναγυρίσει στα θρανία. Κέρδισε με αγώνα μάλιστα τις υποτροφίες, με τις οποίες προχώρησε τις σπουδές της, καθώς ο σύζυγος είχε έναν πολύ μικρό μισθό.

Το 1975 εκλέχθηκε καθηγήτρια στην έδρα της Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας αντικαθιστώντας τον αποχωρήσαντα λόγω ορίου ηλικίας Παντελή Πρεβελάκη και έγινε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στην ιστορία της Σχολής. Έχει βραβευτεί με το Βραβείο Καζαντζάκη του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης (1985), το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μελέτης-Δοκιμίου για το βιβλίο Περί Ζωγραφικής-Αλμπέρτι και Λεονάρντο (1988)  κ.ά.

Ζωή γεμάτη τιμητικές διακρίσεις 

Επίσης έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ιππότη και Ταξιάρχη Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας (1997 και 2005), με το παράσημο του Αλφόνσου του Σοφού του Υπουργείου Πολιτισμού της Ισπανίας (2000), με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας (2004), το παράσημο του Ιππότη και Ταξιάρχη Γραμμάτων και Τεχνών της Ιταλικής Δημοκρατίας (1994 και 2007), το Βραβείο «Αριάδνη» από την Παγκρητική Ένωση Αμερικής (2009) και με το παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας (2011).

Η ίδια κάνοντας έναν προσωπικό απολογισμό είχε πει ότι ως κοριτσόπουλο δεν είχε πάει ούτε σε ένα πάρτι και δεν έζησε νεανική ζωή, γιατί ήταν διαρκώς στον αγώνα σπουδής και επιβίωσης. «Δεν θεωρώ όμως ότι έχασα. Μάλλον κέρδισα. Και παιδιά που δεν έκανα, ήταν από βούληση. Ο Πλάκας έλεγε ότι πρέπει να διαλέξω. “Δεν μπορείς να είσαι και καλή μητέρα και καλή επιστήμων”. Διάλεξα αυτόν τον δρόμο και δεν με έχει στενοχωρήσει», είπε η ίδια πριν από λίγα χρόνια. Και συμπλήρωσε: «Πιστεύω ότι ο άνθρωπος που είναι αληθινά πνευματικός, δεν είναι ποτέ μόνος. Αυτό είναι το μεγάλο δώρο που μας κάνει η παιδεία. Οτι καταλύει τη μοναξιά. Επίσης δεν φοβάμαι τον θάνατο και λίγο-πολύ δεν φοβάμαι και τα γηρατειά. Αυτό μου το έμαθε η Άννα Σικελιανού που ήταν σοφός άνθρωπος».