Εαρινό μπούκωμα

  Γράφει η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Το μπούκωμα ή ρινική συμφόρηση, χαρακτηρίζεται από απόφραξη της μύτης, πταρμό, ή ρινική έκκριση και είναι ιδιαίτερα συχνό κατά την Άνοιξη. Η μύτη έχει χαρακτηριστεί ως το «φυσικό air condition» του ανθρώπινου σώματος. Συντελεί στην ύγρανση του εισπνεόμενου αέρα, ενώ κατακρατά άχρηστα στοιχεία μικροοργανισμούς και ρύπους. Κατά την Άνοιξη, οι μεταπτώσεις της θερμοκρασίας ευνοούν την ανάπτυξη ιών που προσπαθούν να εισέλθουν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της μύτης, με αποτέλεσμα να προκαλούν την ανάπτυξη τοπικώς φλεγμονής.   Επιπροσθέτως η γύρη που κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα και εισέρχεται στη μύτη προκαλεί έντονη ανοσολογική απάντηση σε ευαίσθητα άτομα και πολλαπλασιασμό φλεγμονωδών στοιχείων στη μύτη.

Τα πιο κοινά αίτια μπουκώματος κατά την Άνοιξη είναι:

. ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ

To μπούκωμα στην αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται στην υπερβολική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού σε ουσίες του περιβάλλοντος που καλούνται αλλεργιογόνα. Τα αλλεργιογόνα κατά την Άνοιξη είναι αυξημένα λόγω της σχετικής ανθοφορίας των φυτών. Η πρόληψη επιτυγχάνεται με την εφαρμογή γενικών και ειδικών μέτρων πρόληψης. Έτσι στην περίπτωση της ρινίτιδας της Άνοιξης λόγω γύρης :

· Συνιστάται αποφυγή καπνού και έκθεσης στη γύρη

· Τα παράθυρα στο αυτοκίνητο και στο σπίτι πρέπει να διατηρούνται κλειστά

· Τα διπλά τζάμια συχνά βοηθούν· Τα κλιματιστικά πρέπει να συντηρούνται επαρκώς

· Ειδικά κλιματιστικά συστήματα για αλλεργικούς διασφαλίζουν επαρκή αερισμό του χώρου κατακρατώντας την γύρη

· Η γούνα των κατοικίδιων ζώων όταν εκτίθενται στο εξωτερικό περιβάλλον πρέπει να πλένεται και να καθαρίζεται

· Ορισμένες περιπτώσεις χρειάζονται φαρμακευτική προληπτική ή ενέσιμη θεραπεία.

. ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

Σύμφωνα με μελέτες , οι αναπνευστικοί ιοί είναι το πιο κοινό αίτιο ρινικής συμφόρησης. Οι ιοί αυτοί δύνανται να προκαλέσουν απλά μπούκωμα, αλλά και μία ευρεία γκάμα συνδρόμων όπως φαρυγγίτιδα, απλό κρυολόγημα, τραχειίτιδα, βρογχιολίτιδα, λαρυγγίτιδα, βρογχίτιδα, πνευμονία, μυοκαρδίτιδα. Άτομα με πτώση του ανοσοποιητικού αναπτύσσουν σοβαρότερα σύνδρομα ή μπορεί να αναπτύξουν μικροβιακές επιμολύνσεις και σοβαρή εξασθένηση στην πορεία μιας ιογενούς λοίμωξης που μπορεί να οδηγήσει ενίοτε στον θάνατο. Η πρόληψη των λοιμώδους ρινίτιδας της Άνοιξης επιτυγχάνεται με γενικά και ειδικά μέτρα αποφυγής των λοιμώξεων. Συνιστάται :

· Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος με αποφυγή καπνού και καλή διατροφή που να περιλαμβάνει σε σωστή περιεκτικότητα υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη, ζωτικές βιταμίνες, άλατα, αντιοξειδωτικά, αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ

· Αποφυγή χώρων με συνωστισμό και καλός αερισμός τους

· Καλό πλύσιμο χεριών

· Άριστη αποκατάσταση νοσημάτων που προκαλούν αυξημένη ευπάθεια όπως είναι ο διαβήτης, αιματολογικά νοσήματα

· Εμβολιασμός ομάδων υψηλού κινδύνου με ειδικά εμβόλια

· Αποφυγή λήψης άσκοπης αντιβίωσης η οποία αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης ανθεκτικών μικροβίων και σοβαρών επιπλοκών.

 . ΜΗ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΜΗ ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ

Η μη αλλεργική μη λοιμώδης αυτόνομη ρινίτιδα χαρακτηρίζεται από ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) που δεν οφείλεται σε λοιμώδη ή αλλεργικά αίτια που προκαλούν την ανοσολογική απάντηση που αναφέρθηκε παραπάνω. Η ρινική συμφόρηση στην περίπτωση αυτή είναι πολλές φορές το αποτέλεσμα απώλειας της υπάρχουσας ισορροπίας του ρινικού συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού αυτόνομου συστήματος. Τα συμπτώματα αρκετές φορές πυροδοτούνται από μη αλλεργικούς παράγοντες που προκαλούν την ρήξη σε αυτή την ισορροπία. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι μεταβολές θερμοκρασίας, οι ρύποι, τα αρώματα , το stress, τα λευκαντικά. Οι απότομες διαταραχές της θερμοκρασίας που παρατηρούνται την Άνοιξη έχουν ως αποτέλεσμα αυτή η μορφή της ρινίτιδας να επιδεινώνεται πολλές φορές επίσης κατά την Άνοιξη.

. ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΑΠΟ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΟΠΙΚΩΝ ΑΠΟΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΩΝ

Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες, η κατάχρηση τοπικών ρινικών αποσυμφορητικών από τον πληθυσμό αυξάνει κατά την Άνοιξη. Η κατάχρησή τους οδηγεί σε φαρμακογενή ρινίτιδα, λόγω αγγειοδιαστολής του ρινικού βλεννογόνου.

Παρά το γεγονός ότι τα παραπάνω αίτια αποτελούν τα πιο κοινά αίτια μπουκώματος κατά την Άνοιξη, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί ειδικός εργαστηριακός έλεγχος προς την κατεύθυνση σπανιότερων νοσημάτων όπως είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα και τα νεοπλάσματα. 

Η σωστή ιατρική εξέταση έχει κομβικό ρόλο στην ορθή αξιολόγηση της κάθε περίπτωσης.