Γιατί το παιχνίδι του Τραμπ στη Γροιλανδία προκάλεσε τόσο αδύναμη απάντηση της ΕΕ

Οι τακτικές εκφοβισμού του εκλεγμένου Προέδρου ως ηγέτη της κορυφαίας δύναμης στον κόσμο στέλνουν αναπόφευκτα ανησυχητικά μηνύματα σε όλο τον κόσμο

Ακόμη και πριν γίνει πρόεδρος, ο Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί απογοήτευση με την ιδιότυπη διπλωματία του. Έχει αμφισβητήσει πολλές φορές την ανεξαρτησία του Καναδά, ισχυριζόμενος ότι θα ήταν καλύτερα αν γινόταν η 51η πολιτεία των ΗΠΑ . Ταπείνωσε τον πρωθυπουργό Τζάστιν Τριντό αναφέροντάς τον ως Κυβερνήτη του Καναδά. Έχει επίσης εκδώσει έναν χάρτη που δείχνει τον Καναδά ως μέρος των ΗΠΑ. Είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει οικονομική δύναμη για να επιτύχει τους στόχους του, είπε.

Ο Τραμπ έχει επίσης διεκδικήσει τη Γροιλανδία, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται αυτό το δανικό έδαφος για λόγους ασφαλείας. Ρίχνοντας αμφιβολίες για τη νόμιμη ιδιοκτησία της Γροιλανδίας από τη Δανία, απείλησε να την πάρει με τη βία εάν χρειαστεί. Ο γιος του έχει επισκεφθεί τη Γροιλανδία, πιθανώς στο πλαίσιο αυτής της αποστολής ανάληψης, την οποία έχει επίσης εξουσιοδοτηθεί να πραγματοποιήσει ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Δανία.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος διεκδίκησε επίσης τη Διώρυγα του Παναμά, η οποία ολοκληρώθηκε από τις ΗΠΑ το 1914 και μεταβιβάστηκε στην κυριαρχία του Παναμά τον Δεκέμβριο του 1999. Το άγχος του Τραμπ είναι ότι οι Κινέζοι έχουν πάρει τον έλεγχο της διαχείρισης της πλωτής οδού και έχουν επιβληθεί υψηλό κόστος διέλευσης Τα αμερικανικά πλοία το χρησιμοποιούν.

Απείλησε να επιβάλει δασμούς 25% στις εξαγωγές του Μεξικού (καθώς και του Καναδά) στις ΗΠΑ, κατά παράβαση της συμφωνίας NAFTA του 1994. Ο Τραμπ ανακοίνωσε επίσης ότι σκοπεύει να μετονομάσει τον Κόλπο του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής, καθώς αυτό θα είχε ένα όμορφο δαχτυλίδι.

Αυτές οι τακτικές εκφοβισμού από την κορυφαία δύναμη του κόσμου στέλνουν αναπόφευκτα ανησυχητικά μηνύματα σε όλο τον κόσμο. Ο Τραμπ επέστρεψε με τεράστια πλειοψηφία, με τους Ρεπουμπλικάνους να αποκτούν τον έλεγχο και των δύο βουλών του Κογκρέσου, και αυτό του έδωσε περισσότερη εμπιστοσύνη στα δικά του πολιτικά ένστικτα και λύσεις σε διάφορα ζητήματα της ατζέντας εσωτερικής διακυβέρνησης και εξωτερικής πολιτικής του. Η προσέγγισή του στις διεθνείς σχέσεις θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει πιο ενοχλητική όταν αναλάβει στις 20 Ιανουαρίου.

Οι ΗΠΑ είναι μια τεράστια χώρα - η τέταρτη μεγαλύτερη στον κόσμο μετά τη Ρωσία, τον Καναδά και την Κίνα. Ο πληθυσμός της είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν της Ρωσίας ή του Καναδά και διαθέτει τεράστιους φυσικούς πόρους. Είναι η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με ΑΕΠ άνω των 30 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, και είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη. Ελέγχει ουσιαστικά το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα μέσω του δολαρίου ΗΠΑ ως του κύριου αποθεματικού νομίσματος. Χρησιμοποιεί τις κυρώσεις ως εργαλείο για να πιέσει άλλες χώρες να συμμορφωθούν με τους κανόνες που θέτει. Κυριαρχεί στο διεθνές σύστημα όπως καμία άλλη χώρα.

Μπορεί κανείς να αναρωτηθεί γιατί ο Τραμπ επιδιώκει την εδαφική επέκταση. Οι ΗΠΑ, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, χωρίς εχθρικούς γείτονες και προστατευμένες από δύο ωκεανούς, δεν αντιμετωπίζουν καμία άμεση απειλή για την ασφάλεια, εκτός από το τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας στην απίθανη περίπτωση ολοκληρωτικού πολέμου, και την αυξανόμενη πυρηνική ικανότητα της Κίνας. Η ασφάλεια των αμερικανικών δυνάμεων μπορεί να απειληθεί, αλλά πολύ μακριά από τις ακτές τους, επειδή αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο ως μέρος ενός εκτεταμένου στρατιωτικού συστήματος συμμαχίας. Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν απειλές σε μακρινές γεωγραφίες όπου είναι παρούσες λόγω του ρόλου που έχουν αναλάβει ως αστυνομικός του κόσμου.

Αυτή η προσφορά για εδαφική επέκταση για ασφάλεια ή πρόσβαση σε πόρους είναι πολύ ανησυχητική. Έπρεπε να δώσει κίνητρο και να δικαιολογήσει άλλες χώρες να επιδιώξουν παρόμοιες φιλοδοξίες στις δικές τους περιοχές ή γειτονιές. Ο λόγος της Δύσης για προσκόλληση στο διεθνές δίκαιο, μια τάξη βασισμένη σε κανόνες, σεβασμό της κυριαρχίας, τήρηση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και ούτω καθεξής, αποκηρύσσεται από τον κύριο υποστηρικτή αυτών των κανόνων διεθνούς συμπεριφοράς.

Μια προηγούμενη άποψη ήταν ότι το έργο Make America Great Again (MAGA) ήταν εσωστρεφές, προστατευτικό και μη παρεμβατικό. Αυτό ήταν λάθος γιατί, λογικά, το να κάνεις μια χώρα που παραμένει η πρώτη δύναμη στον κόσμο παρά την άνοδο της Κίνας και τις μετατοπίσεις της παγκόσμιας οικονομικής ισχύος προς τα ανατολικά, και πάλι μεγάλη, θα υποδηλώνει ότι ο Τραμπ σκοπεύει να ανακτήσει τη σχετική απώλεια ισχύος από τις ΗΠΑ έναντι άλλων και να ξανακάνει την Αμερική την αδιαμφισβήτητα υπέρτατη δύναμη. Η ώθηση πίσω από μια τέτοια φιλοδοξία είναι να κυριαρχήσει.

Είναι αυτή η φιλοδοξία που έχει εμφανιστεί ανοιχτά μέσω των εδαφικών και άλλων διεκδικήσεων που προβάλλει ο Τραμπ. Έκανε το ασυνήθιστο βήμα να εκδώσει έναν χάρτη που δείχνει ολόκληρη την ήπειρο της Βόρειας Αμερικής, συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας, ως μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών, χωρίς καμία ανησυχία για το πώς θα φανεί αυτή η χαρτογραφική επιθετικότητα, όχι μόνο στην Ευρώπη ή τον Καναδά αλλά και διεθνώς.

Αυτή η πράξη μπορεί μόνο να ενθαρρύνει και να νομιμοποιήσει πολιτικά εδαφικές διεκδικήσεις άλλων χωρών σε εδάφη ή θάλασσες που δεν τους ανήκουν και να το κάνουν για λόγους ασφάλειας ή για έλεγχο των πόρων. Μπορούν τότε οι ΗΠΑ να αμφισβητήσουν τις αξιώσεις της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας και Ανατολικής Κίνας; Το Πεκίνο προβάλλει επίσης απαράδεκτες αξιώσεις σε ινδικό έδαφος και το δείχνει στους χάρτες του. Είναι τότε λάθος η Ρωσία που επιδιώκει τον έλεγχο σε τμήματα της Ουκρανίας για λόγους ασφαλείας;

Κατά ειρωνικό τρόπο, η εδαφική διεκδίκηση επί του Καναδά και, ειδικότερα, της Γροιλανδίας, είναι να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Ρωσίας στη ναυτιλιακή οδό της Αρκτικής, η οποία θα γίνεται ολοένα και πιο ζωτικής σημασίας για λόγους εμπορίου και πόρων καθώς γίνεται πιο πλωτός και ο βυθός γίνεται πιο προσιτός.

Η επιθυμία να εκμεταλλευτούμε τους πόρους όπως το πετρέλαιο, το λίθιο και άλλα που προφανώς είναι άφθονα στη Γροιλανδία αντανακλά την απουσία περιβαλλοντικών ανησυχιών σχετικά με τη ζημιά που θα προκαλούσε στην παρθένα και εύθραυστη οικολογία της περιοχής.

Το ντοκιμαντέρ του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ Al Gore του 2006, «An Inconvenient Truth», σχετικά με την αναδυόμενη ανθρώπινη πρόκληση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής, περιλαμβάνει δραματικές σκηνές τήξης των παγετώνων στη Γροιλανδία. Ένα σκεπτικό που προσφέρεται για τον ισχυρισμό του Τραμπ είναι ότι η εξαγορά της Γροιλανδίας θα είναι μέρος των σχεδίων του να κάνει τις ΗΠΑ κυρίαρχη ενεργειακή δύναμη, μια φιλοδοξία που θεωρείται απαραίτητη στο πλαίσιο των τεράστιων ενεργειακών αναγκών για Τεχνητή Νοημοσύνη.

Η απάντηση της Ευρώπης στις εδαφικές διεκδικήσεις του Τραμπ στη Γροιλανδία, ένα δανικό έδαφος, αντανακλά πώς η εξάρτησή της από τις ΗΠΑ για την ασφάλεια έχει περιορίσει το περιθώριο ελιγμών της έναντι της Ουάσιγκτον. Η προσέγγιση των Βρυξελλών είναι αμυντική, υποτελής, μια προσπάθεια προσωρινότητας, αποφυγής αντιπαράθεσης. Δεν υπάρχει καμία απολύτως καταδίκη.

Ο πρωθυπουργός της Δανίας αναγνωρίζει τις ανησυχίες για την ασφάλεια των ΗΠΑ, ο καγκελάριος Scholz κάνει μια ανόητη δήλωση ότι «το απαραβίαστο των συνόρων ισχύει για όλους». Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Μπαρό απέφυγε να αναφέρει ονομαστικά τις ΗΠΑ, ενώ παρατήρησε ότι η ΕΕ «δεν θα άφηνε άλλα έθνη του κόσμου να επιτεθούν στα κυρίαρχα σύνορά της, όποιοι κι αν είναι αυτοί».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να «μπει στις λεπτομέρειες» όταν της ζητήθηκε να σχολιάσει τους ισχυρισμούς του Τραμπ. Ο Von der Leyen, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και η Antonia Costa, η επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δήλωσαν διστακτικά ότι «η ΕΕ θα προστατεύει πάντα τους πολίτες μας και την ακεραιότητα των δημοκρατιών και των ελευθεριών μας» και, μάλλον άσκοπα, ότι «εμείς προσβλέπουμε σε μια θετική δέσμευση με την επερχόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ, με βάση τις κοινές μας αξίες και τα κοινά μας συμφέροντα, σε έναν τραχύ κόσμο, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ είναι πιο δυνατές μαζί».

Η αντίθεση μεταξύ των θέσεων της ΕΕ για τη Ρωσία στην Ουκρανία σε σχέση με τη δυνητική κατάληψη της Γροιλανδίας από τις ΗΠΑ εκθέτει τη γεωπολιτική μετατόπιση και την αδυναμία της Ευρώπης.

Πηγή: RT