Ο Τσίπρας, η ΕΔΑ και το θεσμικό ατόπημα
Θα κάνει κόμμα ο Τσίπρας ή δεν θα κάνει; Και αν κάνει τι κόμμα θα είναι; Θα μπορέσει να νικήσει τον Μητσοτάκη; Μήπως είναι ένα κόλπο του συστήματος για να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον χωρίς ρίσκο και περιπέτειες παρόμοιες με εκείνες του 2015;
Υπάρχει χρόνος για να βγουν συμπεράσματα για όλα αυτά, αν και ο πρώην πρωθυπουργός φαίνεται να βιάζεται περισσότερο από όσο δείχνει. Ας μην κάνουμε δίκη προθέσεων, θα πουν αρκετοί. Ας δούμε πρώτα τι έρχεται σε πρόσωπα και θέσεις και μετά ας κάνουμε κριτική. Η διαδικασία που έχει επιλέξει ο ίδιος, σε κάθε περίπτωση είναι αντίστροφη. Παρέμεινε επί δύο και πλέον στο ΣΥΡΙΖΑ μετά την παραίτησή του, απέφυγε να πάρει θέση για όσα εξελίσσονταν στη χώρα επιλέγοντας σιωπή Καραμανλή της Ραφήνας, ήταν απών από όλες τις εκφράσεις της πολιτικής αντιπαράθεσης που εξέθεταν τον Μητσοτάκη και προτίμησε εμφανίσεις ακαδημαϊκής αποστασιοποίησης από όσα συνέβαιναν. Στην τελευταία μάλιστα οι συνεργάτες του, ανέλαβαν να συστήσουν και να αξιολογήσουν δια δελτίου Τύπου, το «εμβληματικό Πανεπιστήμιο της Σορβόννης» όπου θα μιλούσε ο πρώην Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ . Τα δύο χρόνια που υπήρξε βουλευτής μετά το 2023, δεν έκανε καμία παρουσία στη Βουλή και (το σημαντικότερο) δεν θέλησε να κονταροχτυπηθεί με τις αντιθεσμικές λειτουργίες της, που κατήγγειλε αποχωρώντας. Ούτε να αποποιηθεί τα προνόμια που επίσης άφησε πρόσφατα ως ένδειξη ηθικού πλεονεκτήματος. Αφού επέλεξε την τακτική της γλυκιάς απουσίας, ανακοίνωσε κόμμα, πυροδοτώντας έντεχνα προσμονή και σχόλια. Ο Αλέξης Τσίπρας, έχει την πολυτέλεια να κρίνεται με βάση την προσμονή και όχι το ανύπαρκτο κόμμα. Ας περιμένουμε λοιπόν.
Ο Αλέξης Τσίπρας, προκειμένου να σκηνοθετήσει την αγανακτισμένη έξοδο που δείχνει να ικανοποιεί τους σχεδιασμούς του, υιοθετεί μια αντιδημοκρατική θεωρία. Πως στην Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, η μάχη δεν δίνεται μέσα στο Κοινοβούλιο γι’ αυτήν ακριβώς τη Δημοκρατία αλλά με την υποτίμηση της ίδιας της παρέμβασης που υποσχέθηκε να κάνει εκλεγόμενος. Η δε σχιζοφρενική πολιτικά θεώρηση, θέλει τον Αλέξη Τσίπρα να το κάνει, όχι για να πάει σπίτι του, αλλά για να συνεχίσει να υπερασπίζεται την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία η οποία οφείλει να είναι προς το συμφέρον του στο άμεσο μέλλον. Θα αλλάξει κόμμα και θα μπορεί να ξαναμπεί στην απεχθή Βουλή; Θα μιλάει κιόλας; Θα έχει μάλιστα ως βουλευτές και κάποιους από αυτούς που είχαν την ευθύνη, όπως και ο ίδιος άλλωστε, για την μη καλή λειτουργία;
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν προσωπική κρίση, αλλά ιστορία της Δημοκρατίας και των αγώνων για τη Δημοκρατία κυρίως από την Αριστερά και τις προοδευτικές δυνάμεις. Ας πάρουμε για παράδειγμα την ΕΔΑ, το μεγάλο κόμμα της Αριστεράς και της Προόδου που στάθηκε όρθιο παρά τις διώξεις τις δεκαετίες του 1950 και 1960. Η ΕΔΑ λειτούργησε μέσα σε ένα άκρως αντιδημοκρατικό Κοινοβούλιο και κατάφερε να στηρίξει τη Δημοκρατία. Ενώ ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στη Βουλή, στελέχη της ήταν φυλακισμένα και διωκόμενα. Όταν εκτελέστηκε ο Νίκος Μπελογιάννης το 1952, η ΕΔΑ παρέμεινε στη Βουλή και έδωσε μάχες για να καταγγείλει το κράτος-παρακράτος. Το 1961, όταν ο Καραμανλής οργάνωσε με το «σχέδιο Περικλής» τις εκλογές βίας και νοθείας, αλλοιώνοντας και το εκλογικό αποτέλεσμα και την ίδια την σύνθεση του Κοινοβουλίου, η ΕΔΑ παρέμεινε Κοινοβουλευτική δύναμη υπεράσπισης της Δημοκρατίας. Το 1958 όταν η κυβέρνηση Καραμανλή με μεθόδευση, απελευθέρωσε τον ναζί Μαξ Μέρτεν παρά την καταδίκη του στην Ελλάδα, η ΕΔΑ κατήγγειλε την διεφθαρμένη Δημοκρατία και τον Καραμανλή, αλλά παρέμεινε στη Βουλή. Το 1963 όταν δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης από το παρακράτος που είχε τις ρίζες του μέσα στην κυβέρνηση και τη Βουλή, το κόμμα του δεν ακύρωσε την κοινοβουλευτική δράση, ούτε αρνήθηκε τη λειτουργία του. Ακόμη και όταν τον Ιούλιο του 1965, οργανώθηκε η Αποστασία με πρωταγωνιστή τον Κώστα Μητσοτάκη και οδηγηθήκαμε στην κατάλυση της Δημοκρατίας, η ΕΔΑ και η Ένωση Κέντρου, ήταν στη Βουλή για να δώσουν μάχη και να δηλώσουν σεβασμό στην Κοινοβουλευτική Δημοκρατία.
Το «επικίνδυνο αδιέξοδο, οικονομικό, πολιτικό, γεωστρατηγικό μα πρωτίστως ηθικό», η «γενικευμένη διαφθορά» και «λεηλασία που γεννά ανισότητες και αδικία και δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο» τα οποία επικαλέστηκε ο Τσίπρας για να αποχωρήσει από τη Βουλή και να κάνει την κάθοδο προς τις μάζες, δεν είναι νέα φαινόμενα. Το Κοινοβούλιο έχει και θα έχει αντιδημοκρατικά σταγονίδια, ακόμη και φαινόμενα Χρυσής Αυγής, αλλά δεν μπορεί να αυτοαναιρείται.
Ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί ίσως να ξέρει ιστορία, αλλά να επιθυμεί να γράψει τη δικιά του. Επιλέγει όμως επικίνδυνο δρόμο. Η απαξίωση του Κοινοβουλευτισμού για να φιλοτεχνήσει τον μεσσιανικό ρόλο που σκοπεύει να επιτελέσει, (για τραγική ειρωνεία με μελλοντική χρήση του Κοινοβουλευτισμού), μπορεί να μην περιγράφει ακριβώς το νέο κόμμα, αλλά σκιαγραφεί τον δημαγωγικό τρόπο μέσα από τον οποίο πρόκειται να δημιουργηθεί. Λίγη προσοχή δεν βλάπτει.
ΥΓ 1: Οι λόγοι που επικαλέστηκε ο Αλέξης Τσίπρας για να παραιτηθεί, υπήρχαν και πριν δύο χρόνια. Δεν έκανε μάλιστα καμία παρέμβαση στη Βουλή επί δύο χρόνια για να αντιμετωπίσει ή να καταδείξει αυτή την κατάσταση. Ούτε καν για τα Τέμπη. Η απόφαση παραίτησης πάρθηκε λόγω κοινοβουλευτικών συνθηκών ή σκοπιμοτήτων;
ΥΓ2: Το έλλειμμα κοινοβουλευτισμού που περιγράφει σχετίζεται και με τον ίδιο. Υπήρξε πρωθυπουργός, πρόεδρος κόμματος, βουλευτής.
Πηγή: Documento